
onderWATERwereld
De onderWATERwereld is een platform voor social design in de watersector. We onderzoeken wat er zich ‘onder water’ afspeelt en bieden een ander perspectief op wateropgaven. We geven vorm aan de vragen die ertoe doen – en zoeken zo naar een natuurlijke balans tussen mens en water.
"De onderstroom,
die niemand ziet
bepaalt de richting
op elk gebied"

Waarom
Met een rijzende zeespiegel, de overstromingen in Limburg en de steeds ingrijpendere droge periodes, groeit ons besef dat water geen product is dat zich naar ons verlangen voegt, maar een partner waar we een relatie mee aan moeten gaan.
Kunnen wij dit wel? Water en bodem sturend ofwel leidend maken. Zijn wij onze relatie met water niet door de jaren heen kwijtgeraakt? Open eens de kraan en een eindeloze stroom aan drinkwater volgt. Een druk op de knop en ons drinkwater transporteert ons (wat wij zien als) afval naar een onzichtbare en vergeten plek. We hebben onze watersystemen ingericht op overvloed en comfort en al blijft de extreme afhankelijkheid die wij hebben tot water groeien, door velen wordt die niet meer gevoeld. We zijn onszelf los gaan zien van de waterkringloop, het ecosysteem en de natuur. Maar dat zijn we niet.
​
Het wegontwerpen (letterlijk niet zichtbaar laten zijn) van onszelf in het watersysteem heeft grote gevolgen. Water wordt in grote getale verspild, vervuild en ongelijk verdeeld. Het grondwaterpeil zakt en de waterkwaliteit komt in gevaar.
​
​
“Wij zijn niet langer soeverein over de wereld om ons heen. Wij zetten niet alles naar onze hand, maar voegen ons naar het verdict van water en bodem. Wat goed is voor hen, is goed voor ons.” - Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) opening #Deltacongres2022
Wat
De onderWATERwereld stuurt aan op een herijking van het gesprek over ons waterbeheer. Het is de plek die onderzoekt hoe een watersysteem eruit kan zien wanneer het ontworpen is vanuit wederkerigheid en inclusie van onszelf in de natuur.
​
Hoe
-
Tastbaar maken van ingrijpende water en klimaat opgaven om de maatschappelijke betrokkenheid en gevoel van urgentie te verhogen.
#heethekas
#onderbelichteWATERverhalen #klimaatadaptatiewoordenboek
-
Ontwerptrajecten opzetten die op zoek gaan naar een natuurlijke balans tussen mens en water in ons waterbeheer en elementaire vragen voorop te stellen.
#M/Wenpsut
#BodiesofWater
#WaterWinnen #WaterWays
De onderWATERwereld geeft een plek aan onze relatie met water in de systemen die wij bouwen.

Hoe bereiden we ons voor op hitte?
Heet Hè kas
Ervaar de temperatuur van de toekomst
Door klimaatverandering komen extreme temperaturen steeds vaker voor. Dit heeft met name gevolgen voor de binnenstad, waar de warmte langer blijft hangen. Hoe kunnen we daarover in gesprek gaan met de lokale ondernemers? Met die vraag kwam gemeente Leiden. In plaats van het gesprek te houden in een anonieme verkoelde ruimte ontwierp ik de ‘Heet hè kas’ waar je de temperatuur van de toekomst kon ervaren.
We nodigden ondernemers, gemeente en het winkelend publiek uit om vanuit een hitte ervaring in gesprek te gaan over hitte in de binnenstad.

Bodies of Water
Een serie zwemkleding die de onzichtbare kwaliteit van onze waterlichamen zichtbaar maakt.
Waterkwaliteit is essentieel voor een gezonde leefwereld voor mens, dier en ecosysteem. Helaas is de waterkwaliteit van Nederland de slechtste van Europa. De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese wet die tot doel heeft de waterkwaliteit in Europa te verbeteren. Het lijkt erop dat Nederland de KRW-doelstelling van 2027 niet gaat halen.
Waar gaat het over als we het over waterkwaliteit hebben? En hoe kunnen mensen zich daartoe verhouden? Bodies of Water (BoW) is een serie zwemkleding die de onzichtbare kwaliteit van onze waterlichamen zichtbaar maakt. Het grafisch patroon van de badkleding beweegt mee met indicatoren die de leefbaarheid van ons water weerspiegelen. Het reageert op het water waar jij in zwemt.
Met zwemkleding als tweede huid geeft BoW de kwetsbaarheid terug aan een urgent probleem. Het maakt een abstracte kwestie, met veel bureaucratische taal, bespreekbaar voor iedereen.
Hoe houden we water schoon?

Hoe kun jij thuis WaterWinnen?
WaterWinnen
Een boek vol praktische én absurde DIY-oplossingen die je uitdagen om bewuster met water om te gaan.
Er zit een paradox in onze omgang met drinkwater. Elk leven is ervan afhankelijk, maar we behandelen het alsof het onuitputtelijk is. Hoeveel drinkwater stroomt er niet direct het afvoerputje in? En hoeveel drinkwater wordt er niet gebruikt voor zaken waar water van minder kwaliteit zou volstaan.
​
WaterWinnen is een handboek voor actie en reflectie. Het bevraagt een systeem dat verspilling normaliseert en biedt inventieve voorstellen om water te besparen. Deze voorstellen ogen op het eerste oog wat absurd, maar laten we eerlijk zijn: is het verspillen van een eerste levensbehoefte niet veel absurder?
​
Van punaises op je grote spoelknop tot het alternatief van een deo-douch: De praktische voorbeelden laten zien hoe je thuis aan de slag kunt, maar ze leggen ook bloot hoe ver wij moeten gaan om een systeem te corrigeren dat schaarste fundamenteel ontkent.
​
Dit handboek is een uitnodiging tot actie: schrijf je eigen waterwin-ideeën op, experimenteer in je eigen huis, en deel je vondsten. Elke druppel die we besparen, elke creatieve omweg die we bedenken, is een overwinning op een systeem dat verspilling in stand houdt.

Hoe kan een kraan jouw helpen water te besparen?
WaterWays
Toekomstscenario’s voor een duurzaam
watersysteem met bewust watergebruik
als vertrekpunt
Water is onmisbaar, maar hoe vanzelfsprekend is
ons huidige drinkwatersysteem eigenlijk?
Gemiddeld gebruiken we 130 liter water per persoon
per dag, meer dan het systeem op de lange termijn
aankan. Een besparing van slechts 30 liter per
dag zou al een enorme impact hebben. Maar
onze huizen en infrastructuur zijn ontworpen voor
onbeperkt gebruik, niet voor zuinigheid. Hoe zou
een drinkwatersysteem van de toekomst eruitzien
als het vanaf de basis gericht is op spaarzaamheid
in plaats van verbruik?
​
Water Ways kijkt voorbij de bestaande structuren
en gewoonten van ons drinkwatersysteem en stelt
in elk scenario een prikkelende ‘wat-als-vraag’. Wat
als het watergebruik afgestemd wordt op het type
water (Tailored Taps)? Wat als zichtbare limieten
ons bewuster maken van waterverbruik (Daily
Reservoir)? Of wat als water alleen toegankelijk
is na het opbouwen van een band van wederzijds
respect (Hydro)?
De vijf toekomstbeelden ontworpen door Fides Lapidaire, tot leven gebracht door
illustraties van Lex Hildenbrant, openen het gesprek
over de schaarste van schoon drinkwater en dagen
ons uit om na te denken over een veerkrachtig
watersysteem dat past bij een veranderende
toekomst.
Ontdek onze projecten

Mensput Wensput
Een onderdompeling in wederkerigheid
Mensput Wensput is een sociale en rituele ruimte waarbinnen we water wederkerigheid oefenen en onderzoeken. Het biedt een podium waarop water, mens en overheid zich met elkaar kunnen verbinden en zich tot elkaar kunnen wederkeren. Zo leren we door middel van uitwisseling, de natuurlijke balans met water op te zoeken. Door actief de vraag te stellen hoe wederkerigheid er in onze watersystemen uit zou zien, stellen ontwerpers Axel Coumans en Fides Lapidaire een waterkentering voor.
Wat zou water wensen?

Hoe praten we over het klimaat?
Klimaatadaptatie woordenboek
Een makkelijke quiz met moeilijke woorden
Het hoogheemraadschap van Delfland vroeg ons: Hoe kan een mensgerichte benadering bijdragen aan de gewenste vergroening van de gebouwde omgeving?
Ongeveer 20% van de mensen in Nederland heeft moeite met taal of rekenen. Als we iedereen willen betrekken in deze transitie dan moeten we de taal niet te ingewikkeld maken. Samen met het Hoogheemraadschap van Delfland, Stichting Lezen en Schrijven, ontwerper Yuri Veerman, TwynstraGudde en Tuinbranche Nederland hebben we in spelvorm de vertalingen van de moeilijke woorden gemaakt en gebundeld in een klimaatadaptatie woordenboekspel. Het pakje kaarten nodigt je uit met collega’s te bespreken welke moeilijke woorden je zelf in je werk gebruikt en hoe dat anders kan.

Waar verliest water?
Onderbelichte WATERverhalen
Een collectie dragende waterverhalen
De koers is gezet; het Rijk heeft besloten dat bodem en water sturend moeten worden bij ruimtelijke ontwikkeling. Om water en bodem voorop te stellen moet je luisteren naar wat water en bodem ons te vertellen hebben. Maar hebben wij wel genoeg dragende waterverhalen om te weten wat water van ons nodig heeft?
In onderbelichte WATERverhalen worden toonaangevende figuren in de waterwereld geportretteerd. Van dijkgraven tot kunstenaars, activist en een wetenschapper. Allen kozen een plek die antwoord gaf op de vraag: waar verliest water?
onderWATERwereld
Wat is Social Design?
Social Design is een effectieve manier om een oplossing te vinden voor taaie maatschappelijke vraagstukken. Of het nu gaat om stedelijke ontwikkeling, klimaatadaptatie of de hinder die omwonenden ondervinden van een bouwproject. Social Design helpt om dergelijke vraagstukken op een andere manier aan te pakken. Met de frisse blik van ontwerpers en in volwaardige co-creatie met de eindgebruikers komen we tot oplossingen. We maken wat goed is en lokaal werkt. Enthousiasmerend en verrassend.
Een ander perspectief op wateropgaven
Ben je nieuwsgierig hoe je het gedachtengoed van de onderWATERwereld kan vertalen naar jouw organisatie? Zit je met vragen als: Waarom krijgen we bewoners niet mee in klimaatadaptatie? Hoe luisteren we beter naar de bodem, het water en ander leven? Hoe neem ik sociaal-maatschappelijke uitdagingen mee bij een ingreep in de openbare ruimte?
​
Wij zetten Social Design in voor vragen in de waterwereld. Wij onderzoeken wat er zich ‘onderwater’ afspeelt. Over wie gaat jouw vraag nou echt? En wat doet er toe voor de mensen waarover het gaat? Wij verwonderen ons graag! We kijken naar waarden en komen vanuit daar met creatieve en aansprekende interventies.